ΓΡΑΜΜΑΤΑ ΣΕ ΜΙΑ ΝΕΑΡΗ ΦΙΛΗ(Αφιερωμένο στην φίλη μου Πέπη)

Τζ. Κρισναμούρτι

ΓΡΑΜΜΑΤΑ ΣΕ ΜΙΑ ΝΕΑΡΗ ΦΙΛΗ

(ΑΠΟΣΠΑΣΜΑ)

Τι ομορφιά που υπάρχει σ’ ένα ποτάμι! Μια χώρα δίχως ένα ποτάμι που κυλάει πλούσιο και πλατύ δεν είναι χώρα. Να κάθεσαι στην όχθη του ποταμού αφήνοντας τα νερά να κυλούν μπροστά σου και να παρακολουθείς τους ελαφρούς κυματισμούς τους˙ ν’ ακούς τον παλφασμό τους στην όχθη˙ να βλέπεις τα σχέδια που τα φτιάχνει ο άνεμος πάνω στο νερό να παγιδεύει τα έντομα˙ και μακριά, απέναντι, στην άλλη όχθη, οι ανθρώπινες φωνές ή ο ήχος του φλάουτου που παίζει κάποιο το αγόρι στη σιγαλιά της νύχτας να ησυχάζουν κάθε θόρυβο γύρω σου. Για κάποιο λόγο το νερό μοιάζει να σε εξαγνίζει, να καθαρίζει τη σκόνη από τις χθεσινές αναμνήσεις και να δίνει στο νου την ποιότητα της δικής του καθαρότητας, καθώς το νερό είναι καθαρό το ίδιο. Το ποτάμι δέχεται τα πάντα – υπονόμους, ψοφίμια, τις βρωμιές των πόλεων απ’ όπου περνάει – και παρ’ όλα αυτά δέχεται τα πάντα παραμένοντας αυτό που είναι, χωρίς να νοιάζεται για το καθαρό ή το ακάθαρτο ή να τα ξεχωρίζει. Μόνο οι γούρνες και οι νερόλακοι μολύνονται αμέσως, γιατί τα νερά τους δεν είναι ζωντανά, δεν κυλάνε όπως τα πλατιά μυρωμένα ποτάμια. Ο νους μας είναι ένας νερόλακος που βρωμίζει γρήγορα. Αυτή η μικρή γούρνα που τη λέμε νου κρίνει, ζυγίζει, αναλύει, αλλά παρ’ όλα αυτά μένει πάντα μια μικρή λιμνούλα με υπευθυνότητες.

Η σκέψη έχει ρίζες, η ίδια η σκέψη είναι η ρίζα. Πρέπει ν’ αντιδρά κανείς, αλλιώς είναι νεκρός˙ το πρόβλημα είναι να φροντίζει ώστε οι αντιδράσεις να μην απλώνουν τις ρίζες τους στο παρόν ή το μέλλον. Η σκέψη  δεν γίνεται να μην παρουσιάζεται, αλλά είναι ουσιαστικό να έχεις επίγνωση και να τελειώσεις αμέσως μαζί της. Το να σκέφτεσαι τη σκέψη, να την εξετάζεις, να την στριφογυρίζεις, σημαίνει ότι την επεκτείνεις, της επιτρέπεις να ριζώνει. Είναι πολύ σημαντικό αυτό και πρέπει να το καταλάβεις.

Το να δεις πως σκέφτεται ο νους για τη σκέψη είναι ν’ αντιδράς στο γεγονός. Μπορεί να υπάρχει μια αντίδραση λύπης ή κάτι παρόμοιο. Αν αρχίσεις να νιώθεις λυπημένος, να σκέφτεσαι ότι το ίδιο μπορεί να σου ξανασυμβεί στο μέλλον, να μετράς τις μέρες κλπ, αφήνεις τη σκέψη από το γεγονός να ριζώσει. Έτσι ο νους βγάζει ρίζες κι’ ύστερα το ξερίζωμα του γίνεται άλλο ένα πρόβλημα, άλλη μια ιδέα. (η υπογράμμιση δική μου).

Το να σκέφτεσαι το μέλλον σημαίνει ότι έχεις ρίζες στο έδαφος της ανασφάλειας.

Για να είσαι πραγματικά μόνη, χωρίς χθεσινές αναμνήσεις και προβλήματα αλλά μόνη και ευτυχισμένη, για να είσαι μόνη χωρίς κανέναν εσωτερικό ή εξωτερικό εξαναγκασμό, πρέπει να μην αφήνεις το νου ν’ ανακατεύεται. Να είσαι μόνη. Χάνουμε τα αισθήματά μας για τα δέντρα όπως χάνουμε και την αγάπη για τον άνθρωπο. Αν δεν μπορούμε να αγαπάμε τη φύση, δεν μπορούμε να αγαπάμε τον άνθρωπο. Οι θεοί μας έχουν γίνει τόσο μικροί και ασήμαντοι, όπως η αγάπη μας. Ζούμε στη μετριότητα, αλλά υπάρχουν τα δέντρα, οι ανοιχτοί ουρανοί και τα ανεξάντλητα πλούτη της γης.

Πρέπει να έχεις έναν καθαρό νου, έναν ελεύθερο, αδέσμευτο νου. Αυτό είναι ουσιαστικό, γιατί δεν μπορείς να έχεις έναν καθαρό διεισδυτικό νου αν υπάρχει οποιοδήποτε είδος φόβου. Ο φόβος θολώνει το νου. (η υπογράμμιση δική μου).

Αν ο νους δεν αντιμετωπίσει μόνος του τα προβλήματα που έχει φτιάξει ο ίδιος, δεν είναι καθαρός και βαθύς νους. Το ν’ αντιμετωπίσει τις ιδιομορφίες του, να έχει επίγνωση τι τον παρακινεί βαθιά και εσωτερικά, ν’ αναγνωρίζει ολ’ αυτά χωρίς καμία αντίσταση, σημαίνει ότι είναι ένας βαθύς και καθαρός νους. Μόνο τότε κανείς έχει έναν ευαίσθητο νου κι’ όχι απλώς έναν κοφτερό νου. Ο ευαίσθητος νους είναι αργός, διστακτικός˙ δεν είναι νους που συμπεραίνει, κρίνει ή διατυπώνει θεωρίες. Η ευαισθησία αυτή είναι ουσιαστική. Ο νους πρέπει να ξέρει ν’ ακούει και να περιμένει. Να ψαρεύει στα βαθιά. Η ευαισθησία του νου είναι κάτι που θ’ αποκτηθεί στο τέλος, είναι μια ιδιότητα του νου που πρέπει να υπάρχει από την πρώτη στιγμή. Μπορείς να την έχεις, αρκεί να της δώσεις την πραγματική ευκαιρία ν’ ανθίσει. Μπορεί να πάει κανείς σε βάθος και να κατανοήσει μόνο όταν ερευνά το άγνωστο˙  δε δέχεται τίποτα σαν δεδομένο˙ δεν κάνει υποθέσεις για οτιδήποτε και είναι ελεύθερος να ανακαλύπτει. Αλλιώς μένει στην επιφάνεια. Εκείνο που έχει σημασία δεν είναι ν’ αποδείξεις αν μια άποψη είναι σωστή ή λάθος αλλά ν’ ανακαλύψεις την αλήθεια.

Μπορεί να δει κανείς τη σημασία της αλλαγής ή την αλήθεια της αλλαγής μόνο όταν υπάρχει αυτό που είναι. Αυτό που είναι δεν είναι διαφορετικό από εκείνον που σκέφτεται. Εκείνος που σκέφτεται δεν είναι κάτι χωριστό από εκείνο που είναι.

Δεν είναι δυνατόν να έχει κανείς γαλήνη αν θέλει να ελπίζει οτιδήποτε στο μέλλον. Το παραμικρό να θελήσεις φέρνει πίσω του βάσανα και η  ζωή γενικά είναι γεμάτη από «θέλω»˙ ακόμα και μόνο ένα να θελήσεις σε οδηγεί σε ένα ατελείωτο μαρτύριο. Για να ελευθερώσει ο νους τον εαυτό του από τούτο το ένα που θέλει, ακόμα και για να δει ετούτη την επιθυμία, χρειάζεται πολύ σοβαρή δουλειά. Όταν την ανακαλύψεις, μην αφήσεις να σου γίνει πρόβλημα.  Όταν παρατείνεις ένα πρόβλημα το αφήνεις να ριζώσει. Μην τ’ αφήνεις να ριζώσει. Αυτό που επιθυμούμε είναι εκείνο – και μόνο εκείνο – που φέρνει πόνο. Αυτό σκοτεινιάζει τη ζωή, φέρνει απογοήτευση, πόνο. Να ‘χεις απλώς επίγνωση του πράγματος που επιθυμείς και να το αντιμετωπίζεις με απλότητα.

(Στην φωτογραφία, ο Τζίντου Κρισναμούρτι)